اسحاق جهانگیری در مراسم بهره برداری از طرح های آب و برق استان یزد:
بدون درست کردن بابک زنجانیها و هدر دادن یک دلار، نفت هم فروختیم
گروه اقتصادی / بهگفته معاون اول رئیسجمهوری در دوره تحریم بدون درست کردن بابک زنجانیها و هدر دادن دلارهای نفتی - حتی یک دلار - نفت فروختیم.
اسحاق جهانگیری در سفر به استان یزد، در جلسه ستاد اقتصاد مقاومتی این استان، گفت: تحریمهای امریکا، فشارهایی را برای ایران ایجاد کرد اما به نتایج مورد نظر کاخ سفید نرسید و عملاً این رویکرد با شکست مواجه شد.
معاون اول رئیس جمهوری گفت: اگر امریکا بهدنبال مذاکره است ابتدا باید تحریمها را بردارد، حذف تحریمهای ظالمانهای که بر خلاف معاهدات بینالمللی از سوی امریکا اعمال شده، مبین تغییر رویکرد سیاسی این کشور در قبال ایران است.وی افزود: این شکست نتیجه پیگیری سیاستهای اقتصاد مقاومتی بود که باعث شد تکانههای ایجاد شده در اقتصاد کشور منجر به فروپاشی نشود و در طول دو سه سال اخیر سه تکانه مهم ایجاد شد که یکی از مهمترین این موارد کاهش شدید قیمت نفت بود.وی تصریح کرد: مشکلات ناشی از تحریمها هنوز تمام نشده و امریکا این سیاست ظالمانه و ضد حقوق بشر خود را ادامه میدهد و تا زمانی که تحریمها برداشته نشود، کشور در شرایط جنگ اقتصادی قرار دارد.
پایبندی به برجام
وی ادامه داد: ایران به برجام بهعنوان یک توافق بینالمللی پایبند است و در این زمینه وزیر خارجه ایران سخنگوی نظام و دولت است، بنا بر این اعتبار وزیر خارجه نباید مخدوش شود، آنچه از سوی وزارت خارجه اعلام میشود، موضع نظام جمهوری اسلامی است و پیام ما به دنیا این است که به جای توجه به سخنان برخی جریانهای سیاسی در خصوص برجام، مواضع رسمی ایران را از مقامات رسمی و مسئول در این زمینه دریافت کنند.معاون اول رئیسجمهوری اضافه کرد: امریکاییها گلوگاههای اقتصادی ایران را شناسایی کرده و از این طریق به کشور فشار آوردهاند، به نحوی که در مطالعات خود اعلام کردند که باید امکان ورود کالاهای تجملی را فراهم و از ورود کالاهای اساسی ممانعت کنیم تا مردم دچار مشکلات اساسی شوند و به خیابانها بریزند.
آفت بخشنامهها
جهانگیری اظهار داشت: این سؤال اکنون برای مردم ایجاد شده که چرا داروهای ضروری کمیاب است اما ماشینهای لوکس وارد میشود با این که دولت از لحاظ قانونی نمیتوانست واردات برخی کالاها را ممنوع کند با وجود این از ورود برخی کالاها جلوگیری شد که همین موضوع سؤالات و هجمههایی را متوجه دولت کرد. وی با تأکید بر اینکه اقتصاد ساز و کار علمی خودش را دارد، تصریح کرد: ممنوع کردن واردات و توسعه صادرات مربوط به دوران سخت جنگی است و نمیتوان اقتصاد را با تنها با دستورالعمل و بخشنامه اداره کرد.
عملکرد اقتصاد مقاومتی
جهانگیری بازدهی عملکرد اقتصاد مقاومتی در استانها را خوب ارزیابی کرد و یادآور شد: پروژههای خوبی در این زمینه تعریف شده و با وجود مشکلات کشور توانست از این اوضاع سخت عبور کند به طوری که رشد کارگاههای صنعتی در ۹ ماهه امسال بالای ۱۰.۸ درصد بود و حتی ریزش شغلی بهار امسال با وجود کرونا کمتر از بهار ۹۸ بود به نحوی که در بهار سال گذشته در بخش صنعت و کشاورزی یک میلیون و ۴۰۰ هزار ریزش شغلی ایجاد شد و این در حالی بود که این میزان در بهار امسال به یک میلیون نفر کاهش یافت.
آسیب کرونا
وی ادامه داد: در تابستان ریزش شغلی در بخش صنعت تقریباً صفر شد و صنعت و کشاورزی کشور که جهتگیری اصلی اقتصاد مقاومتی به این سمت بود، توانست در شرایط کرونا استقامت کند.جهانگیری با تأکید بر افزایش خدمات به آسیب دیدگان از کرونا افزود: وقتی سفر تعطیل میشود، بسیاری از شغلها ریزش میکند و بسیاری از کارهای خدماتی دچار مشکل میشود و تبعات خود را دارد و کرونا مشاغل خدماتی را بیش از سایر شغلها تحت تأثیر قرار داد.وی ادامه داد: در این دوره از همه ظرفیتهای کشور برای سر پا نگاه داشتن تولید کشور استفاده شد و یکی از کارهایی که در راستای استفاده از ظرفیت داخلی کشور انجام شد، حذف بسیاری از کالاها از حوزه واردات و تولید آن در داخل کشور بود.
سیاست ارزی
معاون اول رئیسجمهوری عنوان کرد: یکی از کارهایی که در سال ۹۷ با خروج ترامپ از برجام انجام شد، اجرای سیاست ارزی بود که کارهای گستردهای در این زمینه انجام شد، از جمله راهاندازی سامانه نیمایی، استخراج لیست واردات و صادرات و اتخاذ سیاستهای اقتصادی که در مرداد ماه نیز، وقتی سیاستهای تجاری و ارزی تدوین و تصویب شد، تصمیم بر این شد تا نرخ ارز در ۴ هزار و ۲۰۰ تومان برای تأمین کالاهای اساسی و دارو و سایر ملزومات ثابت بماند.جهانگیری ادامه داد: تأمین مالی کشور در زمان تحریم یک موضوع مهم بود و یکی از سیاستهای اقتصاد مقاومتی است و در راستای کاهش اتکای بودجه به نفت بود که یک تصمیمگیری راهبردی در این زمینه انجام شد که اوایل اسفند از ۵۷۰ هزار میلیارد تومان بودجه کشور که هزینه شد، ۹ هزار میلیارد تومان از محل درآمد نفت بود ضمن اینکه امسال تا این مقطع ۷۰ هزار میلیارد تومان بودجه اقتصادی تخصیص یافته و روند عمرانی کشور متوقف نشد که این نیز از برکات اقتصاد مقاومتی است.
بابک زنجانی بهوجود نیامد
وی یادآور شد: وقتی نفت ما را نخریدند، بهدنبال راههای مختلف رفتیم و مدعیان پرادعا که فقط بهدنبال فضاسازی بودند، حتی نتوانستند یک بشکه نفت برای ما بفروشند و ما با دور زدن تحریمها نفت را فروختیم و پول آن را با دهها ریسک و خطر به دست آوردیم و تا این لحظه یک دلار از پول نفت تلف نشده و یک بابک زنجانی کوچک هم به وجود نیامد زیرا همه دقتها لحاظ شد.
جهانگیری افزود: در سال ۹۸ وقتی دیدیم که نمیتوانیم نفت به اندازه کافی بفروشیم، در زمینه برخی کالاها مثل شکر، برنج و لاستیک کامیون به سمت تولید داخل رفتیم و هر جا جواب نداد رویکرد واردات با ارز دولتی در پیش گرفته شد.معاون اول رئیس جمهوری با بیان اینکه رشد اقتصادی که در دوران اقتصاد مقاومتی در کشور محقق شد، بینظیر بود، عنوان کرد: هدف عالی اقتصاد مقاومتی و سیاستهایی که رهبر معظم انقلاب در ۲۴ بند با پنج رویکرد اعلام کردند، باید در دستور کار همه دستگاهها قرار گیرد و فقط مختص به دستگاههای اقتصادی نیست. جهانگیری همچنین حرکت به سمت تحقق اهداف عدالت اجتماعی و حمایت از اقشار ضعیف را از مهمترین سیاستهای اقتصادی دولت عنوان کرد و گفت: سعی دولت بر این بوده تا وضع مردم در شرایط جنگ اقتصادی بدتر نشود و روزهای پایانی سختیها در حال سپری شدن است، همه مدیران دستگاهها باید این آمادگی را داشته باشند تا با اعمال سیاستهای مناسب، اثرات تحریمها بر زندگی مردم را کاهش دهند که در این زمینه نهادهای حمایتی برنامههای ویژهای را در دستور کار قرار دادهاند.
وی در خصوص کرونا، نظر ستاد ملی مقابله را در این زمینه محور همه برنامهها دانست و گفت: سلامت مردم در این زمینه در اولویت اول قرار دارد و کاهش تبعات اقتصادی نیز اولویت بعدی است و دولت تمام سعی خود را برای واردات واکسن مورد تأیید وزارت بهداشت انجام داده و جریان واردات واکسن در حال انجام است، واکسن داخلی نیز در ماههای آینده آماده توزیع میشود تا در کوتاهترین زمان ممکن شهروندان کشور واکسینه شوند.
تامین آب یزد
جهانگیری تأمین آب را مهمترین مسأله استان یزد دانست و افزود: مردم این استان در زمانهای گذشته قناتهای زیادی را حفر کردهاند و قدر آب را بخوبی میدانند و در روزهای آینده با بهرهبرداری خط انتقال آب خلیج فارس به یزد بخشی از مشکل تأمین آب صنایع این استان رفع میشود.افتتاح کتابخانه مرکزی یزد، شرکت در نشست ستاد راهبری اقتصاد مقاومتی و دیدار با نخبگان از برنامههای سفر جهانگیری است.افتتاح چهار طرح مهم در حوزه آب و برق، بهرهبرداری از بندر خشگ پیشگامان، بازدید از نمایشگاه صنایع دستی و اشتغال روستایی از دیگر برنامههای معاون اول رئیس جمهوری است.
فرصتهایی که با یک تصمیم از بین میرود
کامران ندری
اقتصاددان
دراقتصاد ایران، فرصتهای بسیاری از دست رفته است. درکنار فرصتهایی که از دست رفته، تصمیمات نادرست نیز آثار زیادی به همراه داشته است. به عبارت دیگر درسالهای اخیر و مانند ادوار گذشته، فرصتهایی برای اقتصاد ایران برای اتخاذ یک تصمیم یا پرهیز از اتخاذ تصمیم دیگری، وجود داشته و از دست دادن این فرصتها آثار و تبعات منفی برای اقتصاد کشور بههمراه داشته است.
البته کارشناسان تنها براساس عوامل اقتصادی و تخصصی شرایط را تحلیل میکنند و بالطبع از عوامل غیراقتصادی که بر تصمیمات برنامه ریزان تأثیر داشته است، اطلاع ندارند.
فرصت سوزی ها در دهههای گذشته به کرات رخ داده است، اما برای یافتن مصداقهای عینی و معاصرتر، رخدادهای سه سال اخیررا مورد بررسی قرار میدهم. از زمان خروج امریکا از برجام در سال 1397، چند اتفاق و تصمیم مهم دراقتصاد ایران اتخاذ شد که آثار زیادی بههمراه داشت. در اوایل سال 1397، تک نرخی شدن ارز اتفاق افتاد که اگر دراین دوره انجام نمیشد، شاید شرایط بهتری را تجربه میکردیم.
درسال گذشته نیز دو فرصت بزرگ را از دست دادیم که یکی کاهش نرخ سود بانکی و دیگری تشویق سرمایهگذاران برای ورود به بازار سرمایه بود. اگر در ابتدای سال 1398 مانع از کاهش نرخ بهره در بازار بین بانکی میشدیم که توانایی آن نیز وجود داشت، بهطور قطع درسالجاری شرایط بهتری بخصوص در تورم داشتیم. درسال گذشته نرخ بهره در بازار بین بانکی تا حدود 8 درصد کاهش یافت و درهمین فاصله شبکه بانکی پول زیادی خلق کردند به طوری که یک درصد به ضریب تکاثری پول افزوده شد. البته بانک مرکزی به کاهش نرخ ذخیره قانونی بانکها بهعنوان یکی از عوامل این اتفاق اشاره میکند که سخن درستی است، اما کاهش نرخ ذخیره قانونی که البته میتوانست انجام نشود؛ تنها یکی از دلایل رشد نقدینگی و خلق پول است و مهمترین علت آن کاهش نرخ بهره بود.
بدین ترتیب هم پول بیشتری خلق شد و هم سرعت گردش پول افزایش یافت و باعث شد تا درسالجاری با نرخ تورم بالایی روبهرو شویم، درحالی که هیچ یک ازپیشبینیها چنین تورمی را انتظار نداشت.
درخصوص تحولات بازار سرمایه نیز، اتفاق مشابهی افتاد. اگر دراوایل سالجاری با ابزارهای کنترلی و نظارتی از رشد شدید شاخص جلوگیری میشد، امروز با روند نزولی و کاهش اعتماد سهامداران مواجه نبودیم و دولت میتوانست از فرصت و ظرفیتهای بزرگ بازار سرمایه استفاده کند. البته درهر دو بخش تلاش شد که این تصمیمات اصلاح و فرصتها بازیابی شود، درحوزه بانکی سعی شد تا نرخ بهره تعدیل شود و در بازار سرمایه نیزسیاستگذاران تلاش کردند که روند بازار را به شرایط طبیعی خود بازگردانند، اما باید گفت، این اتفاقات تأثیر خود را دراقتصاد گذاشته است. با این حال همچون دورههای قبل، مداخلات دستوری دراقتصاد ادامه دارد و تصمیماتی که اتخاذ میشود، برگشتناپذیرند.فرصت دیگری که به نفع اقتصاد از آن استفاده نشد، تصویب لوایح پالرمو و سی اف تی مرتبط با fatf است که باعث افزایش قابل توجه هزینههای نقل و انتقال پول برای اقتصاد ایران شد. درواقع قرارگرفتن ایران درلیست سیاه fatf از اتفاقاتی بود که میتوانست نیفتد. اینها را میتوان درقالب گل به خودی تعبیر کرد.